Burgerparticipatie ontrafeld

Betrokkenheid van burgers kan vele vormen aannemen. Ze zijn actief voor de carnavalsvereniging, voeren actie voor verkeersdrempels in de wijk, zorgen voor een ziek familielid of denken mee over de precieze locatie van een nieuwe weg. Wanneer is er precies sprake van burgerparticipatie, burgerkracht of overheidsparticipatie? Om deze begrippen verder te ontrafelen, hanteert het PON de 'drie raderen van betrokkenheid'. Dit denkkader, gebaseerd op een model uit de WRR-studie Vertrouwen in burgers, hanteert drie velden van betrokkenheid waarbinnen burgers zich bewegen.

• Maatschappelijke participatie/ meedoen: hier gaat het om alle activiteiten en contacten van mensen in het maatschappelijk verkeer, zoals vrijwilligerswerk, verenigingsleven, buurtcontacten etc.
• Beleidsparticipatie / meedenken: de overheid of een organisatie nodigt burgers uit om mee te praten en mee te denken
• Maatschappelijk initiatief/ zelfdoen: hierbij nemen (samenwerkingsverbanden van) burgers zelf het heft in handen om een plan te maken of initiatief te realiseren met een maatschappelijk doel.

Voor burgers is dit een kunstmatig onderscheid, voor hen lopen de velden door elkaar heen en in elkaar over. Maar vanuit het perspectief van beleidsmakers gaat het om verschillende rollen en verantwoordelijkheden. Elk van deze velden heeft een eigenstandige dynamiek, maar zij brengen ook elkaar in beweging.

Hoe te werken met deze toolkit?
De praktijkvoorbeelden en instrumenten in deze toolkit zijn ondergebracht onder de drie raderen van betrokkenheid. Voordat u gaat zoeken naar inspiratie, helpt het om uzelf eerst af te vragen: in welk van de raderen wil ik beweging maken? Wilt u burgers betrekken bij het vormen of uitvoeren van uw beleid, dan bieden de voorbeelden onder 'meedenken' inspiratie. Wilt u de sociale verbanden die er zijn stimuleren tot een ontwikkeling of versnelling, dan zijn de voorbeelden onder 'meedoen' bruikbaar. En wilt u weten hoe u omgaat met initiatiefrijke burgers, of bent u zelf op zoek naar hulp voor het uitwerken van uw plan of initiatief, kijk dan vooral onder 'zelfdoen'.

Hulp of inspiratie nodig?

Wordt u enthousiast van alle voorbeelden maar twijfelt u over uw eigen aanpak? Het PON kan u verder helpen bij het uitwerken van de strategie, of door de uitvoering te begeleiden. Ook aanvullingen of suggesties voor deze toolkit zijn zeer welkom. U kunt contact met ons opnemen via het contactformulier.

Toolkit Burgerparticipatie is een initiatief van Het Pon